Cách xử lý khi chạy quạt tạo ra bọt trắng không tan

Đối với ao nuôi tôm, chạy quạt có vai trò cung cấp lượng oxy cần thiết cho tôm. Nhưng nếu khi chạy quạt xuất hiện tình trạng bọt trắng lâu tan hoặc không tan, vậy chúng là gì và có gây bất lợi gì cho tôm hay không. Cùng TOCA  tìm hiểu dưới bài viết dưới đây nhé!

Hiện tượng bọt trắng lâu tan hoặc không tan

Trong quá trình chạy quạt cho ao thường xuất hiện nhiều bọt trắng lâu tan trên bờ mặt ao. Đây là dấu hiệu cho thấy nước ao có nhiều chất cặn lơ lửng như xác tảo tàn, chất hữu cơ từ thức ăn dư thừa, tảo, vi khuẩn dạng sợi, và các hạt rắn lơ lửng khác. Bọt có thể màu trắng, vàng nâu nhạt, xanh tùy thuộc vào tác nhân gây ra bọt.

Trừ trường hợp bọt xuất hiện do việc sử dụng hóa chất có chất tạo bọt như chất tấy rửa, saponin, sau khi dùng BKC.

Bọt trắng nếu không được xử lý sẽ xuất hiện ngày càng nhiều. Khi bọt trắng xuất hiện là biểu hiện của chất lượng nước ao bị ô nhiễm do tích lượng lớn chất hữu cơ (phân tôm, thức ăn thừa). Ngoài ra, trong ao đang xuất hiện lượng khí độc (NH₃ và NO₂) rất cao.

Phân biệt các loại váng bọt 

- Loại mau tan, không gây ảnh hưởng cho môi trường hoặc ao tôm: là loại bọt do các thiết bị sục khí tạo ra hoặc do hoạt động quạt nước hòa tan oxy vào nước tạo ra ngay trên dòng chảy và nhanh chóng tan ngay sau đó hoặc các dãy bọt không kéo dài và di chuyển vòng vòng khắp ao. Loại bọt này thường rất mau tan và có màu trắng.

- Bọt hình thành do hoạt động sử dụng hóa chất: Thông thường các hóa chất sử dụng trong ao tôm luôn tạo ra bọt khi ứng dụng, ngoài việc tạo ra bọt, chúng cũng tạo ra sức căng bề mặt nước ao khác biệt tại thời điểm dùng hóa chất, hiện tượng này rất dễ quan sát thấy sự biến đổi trạng thái bề mặt nước khi dùng hóa chất. 

Loại bọt này nhanh tan hay chậm tan tùy thuộc vào từng loại hóa chất sử dụng và liều lượng dùng. Tuy vậy, chúng cũng sẽ tan hết sau 1 – 2 giờ đồng hồ. Saponin cũng là hoạt chất tạo ra bọt khi sử dụng: Dùng saponin diệt tạp hoặc kích lột (không khuyến khích áp dụng) cũng tạo bọt, vì hoạt chất saponin có tính xà phòng.

Quạt chạy có tác dụng cung cấp oxy cho tôm. 

- Bọt có màu, gây bất lợi cho môi trường và tôm nuôi: Loại bọt này thường lâu tan cho đến rất lâu tan và thường có màu đặc trưng là nâu, đen từ nhạt đến sậm. Có nhiều nguyên nhân tạo ra bọt này chẳng hạn sụp tảo đột ngột, cho ăn dư thừa, phân tôm nhiều do không xi phông tốt…

Bọt màu lâu tan là một tập hợp vật chất hữu cơ lơ lửng hoặc không mong muốn. Sự tồn tại của chúng là chỉ thị chất lượng nước nuôi – môi trường sống của tôm - đang kém dần. Có thể so sánh liên tưởng nó như cách mà chúng ta đang sống trong môi trường xung quanh có chất lượng không thật sự làm ta thoải mái.

Nguyên nhân hình thành bọt trắng

Sự hình thành khí độc H₂S trong ao nuôi tôm: Quá trình nuôi tôm trong ao sẽ dần sinh ra các chất hữu cơ trong nước như: phân tôm, thức ăn thừa,… Quá trình phân hủy các chất hữu cơ này trong nước và đáy ao sản sinh ra lượng H₂S. Nồng độ H₂S càng cao lượng bọt trắng sinh ra càng nhiều. 

Tảo tàn: Khi trong ao có nhiều chất ô nhiễm dần dần sẽ sinh ra tảo, sau một thời gian ngắn tảo chết hay còn gọi là tảo tàn sẽ là tăng thêm lượng chất ô nhiễm trong ao. Ngoài ra, tảo tàn nổi trên bề mặt kết hợp việc quạt nước sẽ làm bọt sinh ra bọt.

Cách xử lý nhanh bọt trắng

Khi bà con nhận thấy bọt trắng xuất hiện nhiều trong ao nuôi tôm, cần đề ra biện pháp để xử lý chúng nhanh chóng để giảm ảnh hưởng lên sức khỏe của tôm. Có 2 cách cơ bản như sau:

Sử dụng vợt

Sử dụng vợt và các dụng cụ chuyên dụng để vớt bớt đi lượng bọt trên bề mặt. Người nuôi có thể vớt thường xuyên hoặc tùy vào lượng bọt sinh ra nhiều hay ít mà điều chỉnh cho hợp lý

Đây là một biện pháp thủ công nếu áp dụng có thể tiết kiệm được chi phí, tuy nhiên tốn rất nhiều thời gian của người nuôi.

Thay nước

Người nuôi có thể thay nước một phần nếu có thể, thay từ 50 – 70% thể tích nước ao bằng nước mới, từ đó giảm lượng chất ô nhiễm trong ao, giảm sinh ra khí độc.

Đặt nhá, vó

Nếu xác định được nguyên nhân do có lượng thức ăn dư thừa nhiều, cần đặt nhá, vó để kiểm tra tôm và điều chỉnh lại lượng thức ăn phù hợp.

Đặt nhá để kiểm tra tôm hằng ngày. 

Dùng hóa chất

Nếu đã sử dụng qua các biện pháp thủ công trên nhưng tình trạng không được cải thiện, bà con nên tiến hành sử dụng các hóa chất thủy sản như các sản phẩm diệt tảo để cắt tảo, các loại chế phẩm sinh học, vi sinh xử lý nước giúp phân hủy các chất hữu cơ trong ao, giảm thiểu khí độc được sinh ra. 

Để phòng ngừa ao nuôi xuất hiện tình trạng trên, cần kiểm tra và theo dõi các chỉ tiêu môi trường như pH, oxy, kiềm thường xuyên. Tính toán lượng thức ăn cho tôm phù hợp. Xi phông đáy ao, rải vôi khi có chất thải tích tụ nhiều. Sử dụng hóa chất cần phải lựa chọn hợp lý, an toàn cho tôm.